Ezamiyyə xərclərinin hesablanması qaydası

    Nazirlər Kabinetinin “Ezamiyyə xərclərinin normaları haqqında” 25 yanvar 2008-ci tarixli 14 nömrəli Qərarına əsasən ezamiyyə xərcləri dedikdə – ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasına uyğun ezamiyyət günləri üçün tələb olunan xərclər və nəqliyyat xərcləri nəzərdə tutulur.

   Ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasına – mehmanxana və gündəlik xərclər daxildir. Gündəlik xərc – işçiyə ezamiyyətdə olduğu müddətdə hər təqvim günü üçün ödənilən ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının 20 faizini təşkil edir həmçinin gündəlik xərcə yemək, rabitə, şəhərdaxili nəqliyyat və digər xidmətlər üzrə xərclər daxildir. Mehmanxana xərci – işçiyə ezamiyyətdə olduğu müddətdə hər təqvim günü üçün ödənilən ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının 80 faizini təşkil edir. Mehmanxana xərcləri təqdim edilən təsdiqedici sənədlər əsasında ödənilir lakin təsdiqedici sənədlər təqdim edilmədiyi hallarda isə ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının mehmanxana xərcləri üçün müəyyən edilmiş hissəsinin 50 faizi miqdarında ödənilir.

     Nəqliyyat xərclərinə – ezam olunma yerinə getmək və qayıtmaq xərcləri, həm də ezam olunma yerinə getmək üçün taksidən istifadə istisna olmaqla, yaşayış məntəqəsindən kənarda yerləşən vağzala, limana, təyyarə meydanına getmək üçün ölkədaxili nəqliyyat xərcləri daxildir. Bu nəqliyyat xərcləri təqdim edilən sənədlər əsasında ödənilir. Ezamiyyə xərclərinin normaları haqqında Qərara əsasən Azərbaycan Republikasının ərazisində ezamiyyə xərclərinin 1 günlük norması Bakı şəhəri üzrə 90 manat, Gəncə, Sumqayıt və Naxçıvan şəhərləri üzrə 70 manat, respublika tabeli digər şəhərlərdə, rayon mərkəzlərində, şəhər tipli qəsəbələrdə və kəndlərdə isə 65 manat müəyyən edilmişdir. Nazirlər Kabinetinin Qərarına əsasən dəniz nəqliyyatında ezamiyyə xərcləri əvəzinə üzücü heyətin üzvlərinə verilən sutkalıq ödənişlərin norması isə Xəzər dənizində üzən gəmilərin üzücü heyəti üçün 15 manatadək, Xəzər dənizindən kənarda üzən gəmilərin üzücü heyəti üçün isə 15 ABŞ dollarınadək məbləğdə müəyyən edilmişdir.

komandirovka

Ezamiyyə qaydaları 

• İşçi tərəfindən ezamiyyə sifarişi doldurulur. Sifarişdə ezamolunacaq ərazi, şəxslər və ezamiyyət müddəti göstərilr.
• Rəhbərlik tərəfindən səfər təsdiq olunarsa, əmrlə rəsmiləşdirilir.
• Ezamolunan şəxsə səfər olunacaq ərazinin gündəlik normasına uyğun məbləğ işçinin hesabına ödənilir.
• İşçi ezamiyyət dən qayıtdıqdan sonra ezamiyyət ilə əlaqədar xərclədiyi vəsaitlərin məbləği haqqında avans hesabatını 3 gün ərzində təqdim etməlidir.

Respublika ərazisi daxilində ezamiyyələr 

• Müəyyən olunmuş qaydada rəsmiyyətə salınmış ezamiyyət vəsiqəsi; • Mehmanxana xərclərini təsdiq edən sənədlər.
• Azərbaycan Respublikasının ərazisində ezamiyyə xərclərinin müəyyən edilmiş 1 günlük normasının 80 faizini mehmanxana xərcləri təşkiledir.
• Mehmanxana xərcləri barədə təsdiqedici sənədlər təqdim edilmədiyi hallarda, ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının mehmanxana xərcləri üçün müəyyən edilmiş hissəsinin 50 faiziödənilir.
• Respublika ərazisi daxilində xidməti minik avtomobilləri ilə xidməti ezamiyyətə gedilməsi zəruri olan hallarda nəqliyyat vasitələri üçün müəyyən edilmiş aylıq yürüş həddindən artıq yol qət edildiyi təqdirdə, sərf edilən yanacağın dəyəri təsdiqedici sənədlər əsasında ezamiyyə xərcləri üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitlər hesabına nəqliyyat xərci kimi ödənilir.

Xarici ölkələrə ezamiyyə 

• Pasport və ya onuəvəzedən sənəddə ölkədən çıxmaq, ölkəyə qayıtmaq barədə səlahiyyətli orqanlar tərəfindən edilən müvafiq qeydin surəti və nəqliyyat xərcləri barədə təsdiqedici sənədlər avans hesabatına əlavəe dilir.
• Xarici ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının 40 faizini gündəlik yemək xərcləri təşkil edir.
• Bütün ezamiyyə xərclərini dəvət edən tərəf öz üzərinə götürdüyü hallarda işçiyə ezamiyyə xərci ödənilmir.
• Dəvət edən tərəf ezam olunan işçini yalnız yaşayış yeri ilə təmin etdiyi hallarda işçiyə hər gün üçün ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının 40 faizi
• Yalnız yemək xərci ilə təmin etdiyi hallarda isə hər gün üçün ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının 60 faizi həcmində vəsait ödənilir.

Xarici ölkələrə ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normaları

Sıra №-si Ölkənin adı Valyutaların adı

Ezamiyyə xərclərinin 1 günlük norması

1.

2. 3.

4.

1. Rusiya Federasiyası ABŞ dolları 150
Moskva və Sankt-Peterburq şəhərləri 240
2. Tacikistan ABŞ dolları 140
Düşənbə şəhəri 160
3. Özbəkistan ABŞ dolları 100
Daşkənd şəhəri 160
4. Belarus ABŞ dolları 140
Minsk şəhəri 180
5. Ukrayna ABŞ dolları 160
Kiyev şəhəri 210
6. Moldova ABŞ dolları 110
Kişineu şəhəri 150
7. Qazaxıstan ABŞ dolları 130
Almatı və Astana şəhərləri 200
8. Qırğızıstan ABŞ dolları 130
Bişkek şəhəri 160
9. Gürcüstan ABŞ dolları 140
Tbilisi şəhəri 155
10. Türkmənistan ABŞ dolları 95
Aşqabad şəhəri 130
11. Latviya avro 105
Riqa şəhəri 140
12. Litva avro 120
Vilnüs şəhəri 145
13. Estoniya avro 95
Tallin şəhəri 140
14. Böyük Britaniya  funt sterlinq 170
London şəhəri 190
15. Lixtenşteyn avro 200
16. Avstriya avro 185
17. Almaniya avro 225
18. Belçika avro 215
19. İrlandiya avro 215
20. Monako avro 195
21. Norveç avro 225
22. Niderland avro 225
23. San-Marino avro 215
24. Fransa avro 205
Paris şəhəri 250
25. Türkiyə avro 150
Ankara və İstanbul şəhərləri 165
26. İtaliya avro 185
27. Xorvatiya avro 185
28. Bosniya və Herseqovina avro 160
29. Danimarka avro 180
30. İsveçrə avro 210
31. Lüksemburq avro 190
32. Makedoniya avro 190
33. Kipr avro 160
34. Macarıstan avro 160
35. Malta avro 160
36. Portuqaliya avro 170
37. Slovakiya avro 160
38. Finlandiya avro 210
39. Çexiya avro 190
40. Serbiya avro 155
41. Monteneqro avro 155
42. Andorra avro 200
43. Albaniya avro 160
44. Yunanıstan avro 180
45. İslandiya avro 190
46. İspaniya avro 200
47. Polşa avro 175
48. İsveç avro 225
49. Bolqarıstan avro 135
50. Rumıniya avro 175
51. Sloveniya avro 145
52. ABŞ ABŞ dolları 330
Nyu-York şəhəri 350
53. Argentina ABŞ dolları 195
54. Braziliya ABŞ dolları 225
55. Kanada ABŞ dolları 190
56. Meksika ABŞ dolları 165
57. Amerika qitəsi üzrə digər ölkələr ABŞ dolları 165
58. Bəhreyn ABŞ dolları 165
59. Səudiyyə Ərəbistanı ABŞ dolları 165
60. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri ABŞ dolları 235
61. İordaniya ABŞ dolları 140
62. İran ABŞ dolları 160
63. Qətər ABŞ dolları 180
64. Küveyt ABŞ dolları 180
65. Oman ABŞ dolları 170
66. Suriya ABŞ dolları 160
67. İraq ABŞ dolları 160
68. İsrail ABŞ dolları 170
68-1. Fələstin ABŞ dolları 170
69. Livan ABŞ dolları 170
70. Liviya ABŞ dolları 170
71. Bruney ABŞ dolları 155
72. Yəmən ABŞ dolları 185
73. Əlcəzair ABŞ dolları 165
74. Mərakeş ABŞ dolları 180
75. Misir ABŞ dolları 180
76. Tunis ABŞ dolları 180
77. Seneqal ABŞ dolları 185
78. Sudan ABŞ dolları 165
79. Cibuti ABŞ dolları 155
80. Çad ABŞ dolları 225
81. Cənubi Afrika Respublikası ABŞ dolları 240
82. Afrika qitəsi üzrə digər ölkələr ABŞ dolları 155
83. Çin Xalq Respublikası ABŞ dolları 185
84. Sinqapur ABŞ dolları 235
85. Tailand ABŞ dolları 205
86. Malayziya ABŞ dolları 205
87. Şri-Lanka ABŞ dolları 155
88. Hindistan ABŞ dolları 155
89. Nepal ABŞ dolları 155
90. Banqladeş ABŞ dolları 155
91. Pakistan ABŞ dolları 165
92.  Butan ABŞ dolları 145
92 Myanma ABŞ dolları 155
93. Monqolustan ABŞ dolları 145
94. Laos ABŞ dolları 155
95. Vyetnam ABŞ dolları 155
96. İndoneziya ABŞ dolları 205
97. Əfqanıstan ABŞ dolları 175
98. Kamboca ABŞ dolları 175
99. Mavritaniya ABŞ dolları 175
100. Mali ABŞ dolları 195
101. Maldiv adaları ABŞ dolları 165
102. Hibraltar avro 150
103. Koreya Xalq Demokratik Respublikası (KXDR) ABŞ dolları 225
104. Koreya Respublikası ABŞ dolları 245
105. Yaponiya Yapon iyeni 34720
106. Filippin ABŞ dolları 210
107. Yeni Zelandiya ABŞ dolları 195
108. Avstraliya və Okeaniya ABŞ dolları 195

UUU

Ezamiyyə zamanı aylıq əməkhaqqının hesablanması qaydaları 
•  işçi yaşadığı inzibati ərazi vahidindən başqa bölgəyə, habelə xarici ölkələrə ezamiyyətə göndərildikdə, həmin müddət ərzində iş yeri, vəzifəsi (peşəsi) saxlanılmaqla ona orta əməkhaqqı ödənilməlidir (ƏməkMəcəlləsi, maddə 179).
• işçinin orta əməkhaqqı ödənişdən əvvəlki iki təqvim ayı ərzində qazandığı əməkhaqqının cəmi həmin aylardakı iş günlərinin sayına bölünməklə bir günlük əməkhaqqı tapılır və alınan məbləğ əməkhaqqı saxlanılan iş günlərinin sayına vurulmaqla müəyyən edilir.

   Qeyd: norma daxilində faktiki gündəlik ezamiyyə xərclərinə (mehmanxana xərcləri istisna olmaqla) təsdiqedici sənəd tələb olunmur, amma qanunvericilikdə nəzərdə tutulan normalardan artıq ezamiyyə xərci çəkildikdə normalardan artıq olan hissəsinin çəkilməsini təsdiqləyən müvafiq sənədləri təqdim edilməlidir. Belə ki, ezam olunmuş işçi tərəfindən ezamiyyə zamanı ezamiyyə xərclərinin qanunvericilikdə nəzərdə tutulan normalardan artıq olan hissəsinin çəkilməsini təsdiqləyən müvafiq sənədləri təqdim etdikdə həmin xərclərin əvəzinin ödənilməsi işçinin vergi tutulan gəlirinə aid edilmir, lakin ezamiyyə xərclərinin normadan artıq olan hissəsi müvafiq sənədlərlə təsdiq edilmədikdə isə həmin məbləğ işçinin muzdlu işlə əlaqədar alınan aylıq gəlirinə daxil olunaraq gəlir vergisinə cəlb edilir.

Misal 1. Müəssisə İşçisini Naxçıvan şəhərinə 1 günlük ezam etmişdir. İşçi ezamiyyətdən qayıtdıqdan sonra təqdim etdiyi avans hesa¬batında 60 manat vəsaiti istifadə etdiyini göstərmiş və mehmanxana xərclərini təsdiqləyən müvafiq sənədləri təqdim etmişdir. Bu halda NK-nin “Ezamiyyə xərclərinin normaları haqqında” Qərarına əsasən Naxçıvan şəhərində ezamiyyə xərclərinin 1 günlük norması 70 manat olduğunu nəzərə alaraq müəssisənin işçiyə verdiyi 60 manat pul vəsaiti norma daxilində olduğundan və mehmanxana xərclərini təsdiqləyən sənədləri təqdim etdiyi üçün işçinin aldığı 60 manat onun muzdlu işlə əlaqədar əldə etdiyi gəlirə daxil edilmədiyi üçün gəlir vergisi hesablanmır.

Misal 2. Müəssisə aylıq vergi tutulan gəliri 300 manat olan işçisini 2019-cu ilin iyun ayında Bakı şəhərinə 1 günlük ezam etmişdir. İşçi ezamiyyətdən qayıtdıqdan sonra təqdim etdiyi avans hesabatında 140 manat vəsaiti istifadə etdiyini göstərmişdir bu vəsaitin 100 manatını mehmanxana xərci 40 manatını isə gündəlik xərc təşkil edir.

     Nazirlər Kabinetinin “Ezamiyyə xərclərinin normaları haqqında” Qərarına əsasən ezamiyyə zamanı Bakı şəhərində 1 günlük norması 90 manat olduğu üçün mehmanxana xərc norması 72 manat (90 x 80% = 72 manat) və gündəlik xərc norması isə 18 manatdır (90 x 20% = 18 manat). Respublika ərazisi daxilində ezamiyyətlər zamanı mehmanxana xərcləri barədə müvafiq təsdiqedici sənədlər təqdim edilməyən hallarda ezamiyyə xərclərinin 1 günlük normasının mehmanxana xərcləri üçün müəyyən edilmiş hissənin 50 faizinin ödənildiyini nəzərə alaraq bu misal üçün aşağıdakı 2 mümkün hala baxaq.

1-ci hal. İşçi 100 manat mehmanxana xərcinin və gündəlik xərcin normadan artıq olan hissəsinin yəni 22 manatın təsdiq edən sənədlərini avans hesabatına əlavə etmişdir.
Bu halda, artıq xərclənmiş 28 manat (100 – 72 = 28 manat) mehmanxana xərci və 22 manat (40 – 18 = 22 manat) gündəlik xərc işçinin gəlirinə aid edilmir, çünki Vergi Məcəlləsinin 98.3-cü maddəsində norma daxilində yox, faktiki ezamiyyə xərc¬lərindən söhbət gedir. Yalnız bir məqama diqqət etmək lazımdır ki, faktiki ezamiyyə xərcləri sənədlərlə təsdiq olunmalıdır.

2-ci hal. İşçi mehmanxana xərcinin və gündəlik xərcin təsdiq edici sənədləri olmadığı üçün avans hesabatına əlavə etməmişdir.

     Bu halda, gündəlik mehmanxana xərci normasınin 50 faizi yəni 36 manat (72 x 50% =36) və norma daxilində gündəlik xərc üçün sənəd tələb olunmadığı üçün 18 manat (90x 20%=18) gəlirə daxil edilmir. Amma işçi sənəd təqdim etmədiyi üçün gündəlik mehmanxana xərci normasınin 50 faizindən artıq olan 64 manat (100–36=64) mehmanxna xərci və gündəlik xərcin normadan artıq olan hissəsi üçün sənəd tələb olunduğu üçün 22 manat (40–18=22) gündəlik xərc işçinin iyun ayının vergi tutulan gəlirinə əlavə olunmalıdır. Beləliklə, iyun ayı üzrə işçinin aylıq vergi tutulan gəliri 386 manat (300+ 64+22=386) olacaqdır.

 

 

mənbə: vergiler.az

Leave a Reply