Azərbaycanın ilk qadın dövlət rəhbəri Rusiya və Beynəlxalq kommunist hərəkatının görkəmli xadimi və peşəkar inqilabçısı Yelena Stasova olub. O, 1920-ci ildə 9-15 sentyabrda (6 gün) Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Rəyasət Heyətinin sədri olub. Azərbaycan həmçinin qadın dövlət rəhbəri olmuş ilk komunist ölkə hesab edilir.

Yelena Stasova kimdir?

    Yelena Dmitriyevna Stasova 1873-cü ildə Sankt-Peterburqda zadəgan vəkil Dmitri Stasovun ailəsində doğulub. Gimnaziyada oxuduğu müddətdə inqilabçı qadın A.Kollontayla dostluq münasibətləri yaranıb. 20 yaşında V.İ.Leninin həyat yoldaşı Nadejda Krupskaya ilə tanış olub və hər ikisi fəhlələr üçün bazar məktəblərində çalışıblar. 1901-ci ildən “İskra” qəzetinin agenti olub. Sankt-Peterburqda, Oryolda, Moskvada, Minskdə, Vinüsdə gizli partiya işləri aparıb. 1905-1906-cı illərdə İsveçrədə mühacirətdə olub. 1906-cı ildə Finlandiyada silah, pul və partiya işçilərinin sərhəddən keçirilməsi ilə məşğul olub. 1912-ci ildə  həbs edilib və 3 il Yenisey quberniyasında sürgündə olub. Silahlı Oktyabr İnqilabının (25 oktyabr, 1917) hazırlığında və keçirilməsində aktiv iştirak etmiş, RSDF-nin Petroqradda keçirilən 6-cı qurultayında Mərkəzi Komitənin üzvlüyünə namizəd seçilmişdir.

       1920-ci ildə Mərkəzi Komitə Y.Stasovanı Bakıya göndərib və həmin il sentyabrın 9-dan 15-nə qədər Azərbaycan KP MK Rəyasət Heyətinin sədri olub. 1938-1946-cı illərdə “Beynəlxalq ədəbiyyat” jurnalının redaktoru olub. 1927-37-ci illərdə İnqilabçılara Kömək Beynəlxalq Təşkilatı İcrayyə Komitəsinin sədr müavini, sonra SSRİ İKBT MK sədri vəzifələrində çalışmışdır. 1935-1943 isə Kominternin Beynəlmiləl Nəzarət komissiyasının üzvü olmuşdur. 1960-cı ildə Sosilaist Əməyi Qəhrəmanı adını  alıb. 4 dəfə Lenin ordeni ilə təltif edilən Yelena Stasova 1966-cı il 31 dekabrda Moskvada vəfat edib və Qızıl Meydanda dəfn olunub.

Elnur Quliyev